Qafqazda "Çin səddi" çəkir: Qərbin regiona "pəncərə"si

Rəsmi Bakı Qərblə Çin arasında balans siyasəti yürütməyə üstünlük versə də, ağırlıq mərkəzinin istiqaməti artıq dəyişə bilər... Azərbaycana qərəzli olan Qərbə, xüsusilə də, Avropa Birliyinə alternativ tərəfdaşlıq istiqamətinin mövcudluğu ilə bağlı açıq mesaj verilir...

Azərbaycan yalnız Cənubi Qafqazda şəriksiz regional lider dövlət olması ilə kifayətlənmək niyyətində deyil. Rəsmi Bakı bu regionda geopolitik iradə sahibi olan Azərbaycanın qlobal məkanda güclü mövqe qazanmasının vaxtının çatdığına əmindir. Çünki Azərbaycan öz əsas problemini artıq həll edib. Yəni, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü tam şəkildə bərpa olunub. Və indi Azərbaycanın inkişaf perspektivləri qarşısında elə bir ciddi əngəl qalmayıb.

Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan qlobal məkanda geniş təsir imkanları qazanması üçün lazım olan bütün resurslara sahibdir. Belə ki, Azərbaycan Avropa Birliyinin enerji təhlükəsizliyi üzrə etibarlı tərəfdaşıdır. Rəsmi Bakı bəzi Qərb ölkələri, xüsusilə də, Şərqi Avropa dövlətləri ilə olduqca effektiv, qarşılıqlı faydalı münasibətlərin qurulmasına da nail olub. Və bu, yaxın gələcəkdə rəsmi Bakıya yeni dünya düzənində Azərbaycanı real iradə sahibinə çevirmək hədəfində yardımçı ola biləcək önəmli faktordur.

Digər tərəfdən, Azərbaycanın coğrafi mövqeyi də rəsmi Bakıya əlavə geopolitik manevr imkanları açır. Belə ki, Avropa Birliyi və Asiya ölkələri yeni iqtisadi-ticari marşrutlar üçün məhz Azərbaycana möhtacdır. Hazırda Azərbaycanla yaxşı münasibətlər qurmadan Avropa-Cənubi Qafqaz-Asiya nəqliyyat-kommunikasiya xəttinin qurulması demək olar ki, mümkün deyil. Və bu, Azərbaycana da genişmiqyaslı maliyyə-iqtisadi perspektivlər vəd edir.

Ancaq Avropa Birliyi Azərbaycanla enerji sahəsində geniş tərəfdaşlıq münasibətləri qursa da, siyasi sahədə kifayət qədər ciddi ziddiyyətlər mövcuddur. Belə ki, Avropa Birliyi də daxil olmaqla, əksər Qərb Qurumları Ermənistanı himayə etməklə yanaşı, Azərbaycana qarşı açıq-aşkar riyakar və qərəzli mövqe tuturlar. Üstəlik, Avropa Birliyi qarşılıqlı münasibətlərdə ikitərəfli mənfəət faktorundan yayınaraq, daha çox öz maraqlarını qabartmağa çalışır. Və bütün bunlar rəsmi Bakını alternativ siyasi-iqtisadi tərəgdaşlara yönəlməyə sövq edir.

Təbii ki, qərəzli və riyakar Avropa Birliyinə hazırda ən yaxşı alternativ məhz Çin ola bilər. Üstəlik, onu da nəzərə almaq lazımdır ki, ABŞ və Qərb arasında da ciddi qarşıdurma, hətta iqtisadi-ticari savaş dərinləşməkdə davam edir. Ona görə də, Çin itirməkdə olduğu ABŞ bazarına alternativ axtarmaq məcburiyyətindədir. Belə vəziyyətdə Azərbaycan Çin üçün xüsusi strateji əhəmiyyət qazanmış olur. Və bunun bəzi önəmli səbəbləri mövcuddur.

Məsələ ondadır ki, Azərbaycan iqtisadi-ticari, nəqliyyat-kommunikasiya, geostrateji baxımından, Çin üçün olduqca cəlbedici tərəfdaşdır. Çünki Çin ABŞ-la iqtisadi-ticari savaş ucbatından Avropa Birliyi məkanına yönəlmək niyyətini də qabarıq şəkildə biruzə verir. Bu hədəfə çatmaq üçün isə Azərbaycan Çin üçün əvəzolunmaz tranzit ölkədir. Və bu baxımdan, Azərbaycanın Çinin strateji iqtisadi-ticari planlarında xüsusi yer tuta biləcəyi qətiyyən şübhə doğurmur.

Ötən il Azərbaycan və Çin arasında strateji tərəfdaşlıq anlaşmasının imzalanması da iki ölkənin iqtisadi-ticari və logistika sahəsində əməkdaşlıq perspektivlərini ön plana çıxarmaqdadır. Ona görə də, son vaxtlar Azərbaycan-Çin münasibətlərinin yüksələn xətt üzrə inkişaf etməsi qətiyyən gözlənilməz deyil. Üstəlik, Azərbaycan da Çin kimi, Qlobal Cənubu təmsil edir. Rəsmi Bakı Azərbaycanın həm Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatında, həm də BRİCS-də təmsilçiliyinə yönəlik prinsipial addımların atılmasına artıq başlayıb. Və bu, Azərbaycan əsas iqtisadi-ticari, hətta siyasi hədəflərinin istiqamətini təxmin etmək imkanları da açır.

Maraqlıdır ki, son vaxtlar Azərbaycan və Çin arasında siyasi-diplomatik təmaslar da intensivlik qazanmağa başlayıb. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Çin lideri Si Tsinpinin dəvəti ilə Pekinə rəsmi səfəri də hazırda böyük siyasi-strateji əhəmiyyət daşıyır. Belə ki, Azərbaycan lideri bu rəsmi səfərlə həm Çinlə strateji əməkdaşlıq sahələri üzrə münasibətləri daha da inkişaf etdirəcək, həm də Qərbə, xüsusilə də, Avropa Birliyinə birbaşa mesaj vermiş olacaq. Və bu, o deməkdir ki, Azərbaycan-Çin münasibətlərində yeni mərhələ artıq başlamaq üzrədir.

Təbii ki, bundan bir çoxları, xüsusilə də, Avropa Birliyi kifayət qədər ciddi narahatlıq keçirməli olacaqlar. Çünki rəsmi Bakı Qərblə Çin arasında balans siyasəti yürütməyə üstünlük versə də, ağırlıq mərkəzinin istiqaməti artıq dəyişə bilər. Hər halda, rəsmi Bakı Azərbaycana qərəzli münasibət göstərən Qərbə, xüsusilə də, Avropa Birliyinə alternativ tərəfdaşlıq istiqamətinin olduğunu təsdiqlədi. Və rəsmi Bakı Cənubi Qafqazda ermənipərəst Qərbin qarşısına "Çin səddi" çəkmək imkanlarını artıq göstərir.

Elçin XALİDBƏYLİ,
Siyasi ekspert,
"Yeni Müsavat" Media Qrupu