Azərbaycan məktəbləri "vor zakon" qanunlarının işlədiyi türmələrə oxşamaqdadır. Son həftələrdə şagirdlər arasında bıçaqlanma, kriminal hadisələrin artması nəzarət rejiminin mənfi sıfırın altında olduğunu təsdiq edir.

Halbuki məktəblərdə kontrol o səviyyədə təşkil olunmalıdır ki, quş da uça bilməsin. Üstəgəl, müəllimlər və psixoloqlar maarifləndirməni gücləndirməlidirlər. Bu da yoxdur və şagirdlər üzərində soyuq silah gəzdirirsə, deməli, hər şey öz qınından çıxıb. Beləliklə, Azərbaycan təhsili Misir Mərdanovdan Emin Əmirullayevə gələn yolda silahlanmağa başladı. Yəni əvvəllər yalnız özbaşınalıq, rüşvət baş alıb gedirdisə, indi bunların da qalması şərti ilə hələ bir kriminallaşma müşahidə olunur.
Anaxeber.info məlumat verir ki, məktəblinin üzərində bıçaq gəzdirməsi təhsil ocaqlarının həbsxanalara çevrilməsinə gətirib çıxarmaqdadır. Elm və təhsil naziri Emin Əmirullayev tədrisin keyfiyyəti haqda danışanda gərək etiraf edəydi ki, bəzi məktəblilərin cızığından çıxması həm də aşağı səviyyəli dərs keçirilməsinə bağlıdır. Dərs yox, yuxarı siniflərdə şagirdlər təhsildən yayınır, müəllimlər vaxt öldürür, davamiyyət aşağı səviyyədə, əksəriyyət dərs zamanı repetitor yanında və bu da nəticədə nəzarətsizlik yaradır. Nazirlik məktəblər qarşısında qəti tələb qoymalıdır və müntəzəm şəkildə yoxlamalar aparılmalıdır ki, dərs zamanı şagirdlər haradadır, sinif otaqlarında sayları nə üçün azdır. Əlbəttə, bunu etmək niyyəti yoxdur. Çünki rüşvət mexanizmi dərsdən yayınıb repetitor yanına getməkdə də yüksək səviyyədə işləyir. Yəni direktora aylıq "xərac" verilir və şagirdə göz yumulur ki, dərsə gəlməsin, hazırlıqlara getsin. Sözsüz ki, direktorlar o vəsaitləri təkbaşına yeyə bilməzlər. Amma bu faktın özü də etiraf olunmalıdır ki, deməli, məktəblər dərs keçmir və təhsil müəssisəsində oxumaqla tələbə adını qazanmaq mümkün deyil, ona görə əksəriyyət repetitora müraciət edir. Bu da kütləvi şəkildə təhsildən yayınma, nəzarətsizlik və sonda bıçaqlanma, dava, insidentlə nəticələnir.
Anaxeber.info bildirir ki, təkcə təhsilin keyfiyyətsizliyi dərsdən yayınmaqda özünü göstərmir, həm də dərsliklər bərbad vəziyyətdədir. Elə bu günlərdə sosial media istifadəçiləri dərsliklərin köhnəldiyini, müraciət etsələr də, dəyişmədiklərini bildirmişdilər. Bəzi məktəblərdə yeni təhsil ili üçün uşaqlara paylanılan kitablar bərbad vəziyyətdədir. Valideynlər iddia edir ki, dərsliklər tədrisə tam yararsızdır, hətta mikrob mənbəyidir.
Məlumdur ki, təhsilin büdcəsi ilə keyfiyyəti arasında düz mütənasiblik var. Amma bizdə əksinədir. 25 il əvvəl təhsilin büdcəsi indikindən dəfələrlə az idi, keyfiyyət isə daha yüksək idi. Heyf təhsil islahatı adı ilə itirilən 25 ilə və yüz milyonlara. Əgər heç bir "islahat" olmasaydı, keyfiyyət indikindən yüksək olardı.
25 illik islahatın hədəfi deyəsən ölkədə rəsmi təhsili repetitorluqla əvəz etmək imiş.
Niyə ETN 25 ilə adi məktəb dərsliyini də hazırlaya bilmədi?
Hesab edilir ki, bunu bilərəkdən ediblər, şagird sərbəst şəkildə evdə kitablarla hazırlaşa bilməsin, məcbur qalıb repetitor yanına getsinlər. Ali təhsilli valideynlər də heç bu dərsliklərdən bir şey anlaya bilmir ki, evdə uşağına dərsi izah etsin. Deməli, xilas yolu yenə repetitorluqdur.
Ümumiyyətlə, təhsil futbolumuz kimidir. Hansı bahalı xarici məşqçi də gətirsən, milli düzəlmir. Bizdə də neçə-neçə nazirlər olub, amma təhsilin səviyyəsi artmayıb. Əksinə, ildən-ilə pisləşir.
Nazirliyin isə başı tenderlərə qarışıb. Misal üçün nazirliyin Təsərrüfat Hesablı Əsaslı Tikinti və Təhcizat İdarəsi respublikanın bir sıra təhsil müəssisələrində təmir və kommunal-kommunikasiya işlərinin satınalınmasını həyata keçirəcək.
İki gün öncə açıqlanan nəticələrə görə, tenderin qalibi “UNIVERSAL-S” MMC olub. Bu şirkətlə nazirlik 3.838.613,4 manatlıq satınalma müqaviləsi imzalayıb.
Qeyd edək ki, Təhsil Nazirliyi ilə “Universal-S” MMC arasında tender anlaşmaları ilk deyil. Bundan öncə də, bir neçə dəfə iri tenderlərin qalibi olan MMC TN-dən bir xeyli qazanc götürüb. Məsələn, ötən ilin yayında analoji işlərin görülməsi üçün keçirilmiş tenderin qalibi olan “Universal-S” MMC nazirliklə 3 813 221 manat məbləğində müqavilə imzalayıb.
Elə həmin il sözügedən şirkət Təhsil Nazirliyinin daha bir tenderini də udub. Tribunainfo.az xəbər verir ki, həmin vaxt da “UYniversal-S” “Respublikanın bir sıra təhsil müəssisələrinin cari təmiri işlərinin satınalınması”nı həyata keçirib. Bu tenderin dəyəri isə 649 591 manat təşkil edib.
Və yaxud Elm və Təhsil Nazirliyi “respublikanın bir sıra təhsil müəssisələri”ndə təmir işlərinə başlayıb. Lakin hansısa səbəblərdən nazirlik israrla təmir işləri aparılan və ya aparılacaq “bir sıra təhsil müəssisələri”nin adını açıqlamır. Dövlət satınalmalarının vahid internet portalı üzərindən aparılan araşdırma zamanı məlum olub ki, Elm və Təhsil Nazirliyinin Təsərrüfat Hesablı Tikinti və Təchizat İdarəsi cari ilin fevralından yuxarıda qeyd etdiyimi satınalma predmeti üzrə tenderlərə start verib və indiyədək 13 satınalma müsabiqəsi keçirilib.
Artıq 8 tender üzrə satınalma müqavilələri imzalanıb. Müqavilələr aşağıdakı şirkətlərlə imzalanıb:
“Meqaplus” MMC – 1 498 065,01 manat
“Fərid” Firması – 5 299 449,72 manat
“Fərid” Firması – 4 648 759 manat
“Art-proje” MMC – 3 696 212,27
“Bakımexanizasiyanəqliyyat” ASC – 3 838 629,41 manat
“S.H. İnşaat Xidməti” MMC – 7 795 545,18 manat
“Koneks Construction” MMC – 669 358,99 manat
“VK Group N1” MMC – 2 628 480 manat.
Satınalma müqavilələrinin ümumi maliyyə dəyəri 25 425 740,58 manat təşkil edir. Yerdə qalan 5 tender üzrə qaliblər müəyyənləşsə də, hələ ki, satınalma müqavilələri bağlanmayıb.
Qalib şirkətləri və onların qiymət təkliflərini təqdim edirik:
“Fərid” Firması – 5 165 719,94 manat
“Fərid” Firması – 7 255 232,45 manat
“S.H İnşaat Xidməti” – 3 492 100,54 manat
“SS İnşaat” MMC – 930 138,08 manat
“VK Group N1” MMC- 4 299 140,17 manat.
Beləliklə, aydın olur ki, Elm Təhsil Nazirliyi “bir sıra təhsil müəssisələri”nin təmiri ilə əlaqədar ümumi xərci 17 650 230, 64 manat olacaq. Həmçinin görünən odur ki, tenderlərdə əsasən eyni şirkətlər qalib gəlir.
Təmir ediləcək təhsil müəssisələrinin adlarının açıqlanması, müsabiqələrdə eyni şirkətlərin qalib gəlməsi keçirilən tenderlərin şəffaflığı ilə bağlı müəyyən şübhələrə yol açır.
Yəni təhsil yoxdur, məktəblər simvolikdir və pul yığmaq xidməti göstərir, şagirdlər isə məktəbdənkənar "məktəb"lərin ümidinə qalıblar, nazirlik isə heş bir proqram irəli sürmür, islahatlar paketi yoxdur, yalnız büdcə vəsaitlərini gəmirmək yolları axtarılır...