Mütəxəssislər həyəcan təbili çalır; Eyyub Hüseynov: “Rayonlardan toplanan leşlər gecəyarısı 4-cü mikrorayona gətirilir, orada ona “tovarnıy vid” verib bazara çıxarırlar...”
“Cəlilabadda 1 gündə 50 at yoxa çıxıb” xəbəri ilə, “Bakıya gətirilən 700 kiloqram at əti tutuldu” xəbəri 5 gün fərqlə yayıldı. Bu xəbərlərin izi ilə başladığımız kiçik araşdırma çox maraqlı mətləblərin üzərinə işıq salıb.
Aprelin 12-də yayılan məlumatda bildirilirdi ki, Cəlilabad rayonunda kəndlilərə məxsus atlar kütləvi olaraq otlaq sahəsindən yoxa çıxıb. "Report"un yaydığı xəbərə görə, hadisə rayonun Soyuqbulaq kəndində baş verib. Kənd sakinləri bildirib ki, gündüzlər atları təsərrüfat işlərinə cəlb edir, axşamlar isə onları otlamaq üçün yaxınlıqdakı örüş sahəsinə buraxıblar. Lakin səhər axtarsalar da, kəndlilər atlarını örüşdə tapa bilməyiblər.
Ümumilikdə bir neçə gün ərzində Soyuqbulaq kəndindən müxtəlif şəxslərə məxsus 50 başdan yuxarı at yoxa çıxıb. Kəndlilər ANS-in müxbirlərinə deyiblər ki, atlarının oğrulandığını və kolbasa sexlərinə verildiyini güman edirlər. Kəndlilər yoxa çıxmış atlarının izinə düşə bilmədiklərindən polisə müraciət ediblər. Cəlilabad Rayon Polis Şöbəsindən (RPŞ) bildiriblər ki, artıq şübhəli şəxslər müəyyən edilib, hazırda onların saxlanılması üçün tədbir görülür.
Aprelin 7-də yayılan xəbərdə isə deyilirdi ki, Qaradağ postunda Daxili İşlər Nazirliyi (DİN) Baş İstintaq və Təhqiqat İdarəsinin əməkdaşları Bərdə rayon sakini Faiq Qərib oğlu Süleymanova məxsus avtomobildə 17 at cəmdəyi aşkar ediblər. Ümumilikdə 700 kq-a yaxın olan at cəmdəkləri Respublika Baytarlıq Laboratoriyasına təqdim olunub və məlum olub ki, ət qida üçün yararsızdır, baytarlıq-sanitariya tələblərinə cavab vermir. Faiq Süleymanov at cəmdəklərini kimdən aldığı, hara apardığı haqda DİN müstəntiqlərinə ifadə verdiyi bir vaxtda Cəlilabaddan 50 atın yoxa çıxması haqda məlumatın gəlməsi müəyyən nəticələr çıxarmağa əsas verir. Belə görünür ki, yoxa çıxan 50 atdan 17-ni polis 5 gün əvvəldən aşkarlayıb, amma dərisi boğazından çıxarılmış şəkildə. Bəs Faiq Süleymanov at cəmdəklərini Bakıda hara aparırdı?
“Azad İstehlakçılar Birliyi”nin sədri Eyyub Hüseynov “Yeni Müsavat”ın müxbirinə deyib ki, 15 ilə yaxındır ki, murdar at, qeyri-ənənəvi ətləri Bakıya gətirən şəbəkəni ifşa etmək istəyirlər. Amma buna nail ola bilmirlər: “Dövlət orqanlarına Bakıda murdar ətlərin emal olunduğu, saxlandığı, satıldığı ünvan haqda məlumat vermişik. Nəsimi rayonu ərazisində 4-cü mikrorayonda yerləşən həmin sallaqxana illərdir fəaliyyətdədir. Bu yer haqda məlumat veririk, lakin dövlət orqanlarının ora ilə bağlı birgə fəaliyyətinə nail ola bilmirik. Polisə məlumat veririk, deyir, biz təhlükəsizliyi qoruyarıq, amma oradan ət götürüb ekspertizaya təqdim edə bilmərik. Çox təəssüflər olsun ki, dövlət orqanları bu haqda heç bir tədbir görmək istəmir”.
“At və eşşək ətinin Bakıya gətirilməsi adi haldır”
Eyyub Hüseynov deyir ki, Azərbaycanda qida üçün təhlükəli olan ətlərin satışı var və davam edir: “At, eşşək ətinin Bakıya gətirilməsi adi haldır. Dövlət orqanları ara-sıra Bakıya belə ətləri daşıyan şəxslərin 1-2-ni tutur, lakin onların həmin əti hara, kimə gətirdiklərini qətiyyətlə açmaq istəmirlər”.
|
“Bakıda müəyyən restoranlar, şadlıq evləri var ki, murdar ətlə işləyirlər. Bizi yandırıb tökən budur ki, dövlət orqanları 20 ton at-eşşək ətinin hara daşındığını, hansı məhsulun istehsalı üçün Bakıya aparıldığını deməkdən yayınırlar”
|
Birlik sədrinin sözlərinə görə, at və eşşək ətinə Bakıda tələbatın olması göz qarşısındadır: “Tələb olmasa, təklif də olmaz. Deməli, Bakıda at və eşşək ətinin sonrakı emalı, emaldan sonra ətlərin istifadəsi üçün real şərait var. Dövlət orqanlarının bunu açıq deməməsində də şübhəli məqamlar mövcuddur”.
E.Hüseynov Bakıda “Leşyığanlar şəbəkəsi”nin fəaliyyət göstərdiyini də bildirdi: “Bu şəbəkəyə aid konkret ünvanları, leş və at-eşşək əti alan şəxslərin əlaqə vasitələrini də dövlət orqanlarına vermişəm. Mən bu məlumatları ayrı-ayrı şəxslərdən almışam və dövlət orqanlarına vermişəm. Dövlət orqanları həmin məlumatları yoxlayıb təsdiq və ya təkzib etməlidirlər. Lakin heç bir reaksiya vermirlər”.
“Leş ətinə ”tovarnıy vid” verib bazara çıxarırlar”
Birlik sədri deyir ki, aprelin 12-də Saatlıdan ona leşyığan şəxslər barəsində məlumat verilib: “Azərbaycanın müxtəlif rayonlarından toplanan leşlər gecəyarısı 4-cü mikrorayondakı ünvana gətirilir. Orada leşin üzərində səhərə qədər iş gedir, leşin ətinə ”tovarnıy vid" verib bazara çıxarırlar. Saatlıdan bir fermer mənə ərizə yazıb ki, ölmüş inəyi qamışlığa atıb. Bunu ona görə edib ki, xəstəlikdən ölmüş heyvanı itlər yeyib xəstələnməsinlər. Az sonra isə görüb ki, leşyığanlar inəyi aparır. Mənə yazmışdı ki, bununla bağlı dövlət orqanına məlumat verim. Verdim, xeyri olmadı. Dövlət orqanları 20 ton mənşəyi bilinməyən əti yolda tutur, amma həmin ətin hara aparıldığını araşdırmırlar. Araşdırırlarsa da, bu haqda ictimaiyyətə məlumat vermirlər. Gizlədirlər. Deməli, ortada çox ciddi mətləblər var və bu məsələlər 15 ildir ki, araşdırılmır!"
E.Hüseynovun sözlərinə görə, “Leşyığanlar şəbəkəsi”nin fəaliyyət arealını da müəyyən ediblər: “Bu şəbəkə Cəlilabad, Neftçala, Salyan, Sabirabad, Saatlıda, bir sözlə, Bərdədən tutmuş Orta Muğan ərazilərində çox aktiv şəkildə fəaliyyətdədir. Bu rayonlarda konkret adamlar var. İnəyin ölüb murdar oldu, atın xəstələndi, eşşəyin qocaldı, zəng elə, gəlib heyvanı ölüsünə-xəstəsinə baxmadan alacaqlar. Belə heyvanların ətini qəpik-quruşa alırlar”.
Birlik sədri deyir ki, bu illər ərzində “Leşyığanlar şəbəkəsi”nin cəmi 1 üzvünün cəzalanmasına nail ola biliblər: “Sabirabaddan zəng edib demişdilər ki, zibilliyə atdığım ölmüş heyvanı leşyığanlar soyur. Polisə məlumat verdik və həmin şəxsi tutub cərimələdilər. Bu şəbəkəni tam ifşa etmək bizim imkanlarımız xaricindədir”.
At-eşşək ətinin Azərbaycanda satışında erməni barmağı varmış!!!
E.Hüseynov deyir ki, sovet dövründə qəbul olunmuş qərara görə, Azərbaycanda at və eşşək əti yeməli ət kimi göstərilib: “Həmin qərarın ləğv olunması haqda müvafiq əmr yoxdur. Əminəm ki, həmin qərarı o dövrdə ermənilər qəbul etdirib. 15 sovet respublikasından yalnız Azərbaycanda belə ətlərin yeyilməsinə rəsmi qərarla icazə verilib. Bu gün İqtisadiyyat Nazirliyinin səlahiyyəti var ki, həmin qərarı ləğv etsin”.
E.Hüseynov daha sonra bildirdi ki, at ətini Bakıya təkcə bazarlarda satmaq üçün deyil, xaricilərin getdiyi bahalı restoranlara, müəyyən şadlıq evlərinə də gətirirlər: “Bəzi Avropa dövlətlərində at əti delikates hesab olunur. Ola bilər ki, Bakıda avropalıların getdiyi restoranlara da at əti satılsın. Bakıda müəyyən restoranlar, şadlıq evləri var ki, murdar ətlə işləyirlər. Bizi yandırıb tökən budur ki, dövlət orqanları 20 ton at-eşşək ətinin hara daşındığını, hansı məhsulun istehsalı üçün Bakıya aparıldığını deməkdən yayınırlar. Buna mütləq aydınlıq gətirilməlidir. Yoxsa kəndlərdən at-eşşəklər hələ çox yoxa çıxacaq!”
“Səlahiyyətimiz bu məsələləri araşdırmaq üçün yetərli deyil”
Məsələ ilə bağlı Dövlət Baytarlıq Xidməti ilə də əlaqə saxladıq. Qurumun mətbuat xidmətini rəhbəri Yolçu Xanvəli “Yeni Müsavat”ın müxbirinə bildirdi ki, Bakıya daşınan mənşəyi məlum olmayan ətlərlə bağlı araşdırma aparmağa çalışırlar: “Həmin ətləri gətirən adamlar bizlərə bu haqda məlumat vermirlər. Demirlər ki, həmin ətlər hansı nöqtədən gəlir və hansı nöqtəyə çatmalıdır. Təəssüf ki, həmin şəxslər müştərilərinin kimliyini bizə demirlər. Bu məsələni hüquq-mühafizə orqanları araşdırmalıdır. Bizim gücümüz, səlahiyyətimiz bu məsələləri araşdırmaq üçün yetərli deyil”.
2016-cı ildə Bakıya 65-70 ton at-eşşək əti gətirilib!
Yolçu Xanvəli ilin əvvəlindən Bakıya satış məqsədi ilə gətirilən at-eşşək, mənşəyi bilinməyən ətlərin ümumi çəkisi haqda da məlumat verdi: “Eyyub Hüseynov 20 ton rəqəmini haradan götürüb bilmirəm, ilin əvvəlindən bu günə qədər Bakıya gətirilən və satışı nəzərdə tutulan 65-70 ton mənşəyi bilinməyən ət gətirilib. İlin əvvəllərində Bərdədə 25 ton, Bakının Güzdək qəsəbəsində 4 ton və müxtəlif yerlərdə mənşəyi bilinməyən ətlər aşkar olunub”.
“Bu qədər mənşəyi bilinməyən əti alan kimdir, həmin ətlərdən hansı məhsullar istehsal oluna bilər” sualına Xanvəlinin cavabı belə oldu: “Biz aşkar etdiyimiz mənşəyi bilinməyən, keyfiyyətsiz ət məhsullarını zərərsizləşdirərək məhv edirik. Aşkar edə bilmədiyim isə şadlıq evlərinə, müxtəlif dönərxanalara, kolbasa məmulatları istehsal edən sexlərə gedə bilər. Biz aşkar etdiyimiz belə ətləri zərərsizləşdiririk. Bu yaxınlarda Masazırdakı Quşçuluq massivində mənşəyi bilinməyən ətlərdən kolbasa və kolbasa məmulatları istehsal edən sex aşkar olundu. Həmin sexdən götürülən ətlər baytarlıq haqda qanunvericiliyə uyğun olaraq məhv olundu. Sabunçu rayonu, Bakıxanov qəsəbəsində bu ilin fevralında mənşəyi bilinməyən ətlərdən kolbasa hazırlayan belə bir sex aşkarlanmışdı”.
Y.Xanvəlinin sözlərinə görə, kolbasa məhsulları istehsal edən sexlər qeydiyyata alınır. Həmin sexlərdə kolbasa istehsalı üçün istifadə olunan ətlərin yoxlanılması səlahiyyəti də Dövlət Baytarlıq Xidmətinə məxsusdur: “Məsələ ondadır ki, Masazırdakı sex də qeydiyyatda olub. Biz sexdə istehsalda istifadə olunan ətin haradan alınması haqda baytarlıq sənədi tələb edirik. Əgər belə sənəd təqdim olunmursa, ət mənşəyi bəlli olmayan məhsul kimi götürülür və yoxlanılır”.
Müsahibimiz kolbasa və kolbasa məmulatları istehsal edən böyük şirkətlərdə Dövlət Baytarlıq Xidmətinin nümayəndələrinin olmadığını da dedi: “Amma biz həmin şirkətlərdə yoxlama apara bilərik. Həmin şirkətlərin özlərinin laboratoriyaları var, orada yoxlayırlar”.
Xidmət rəhbərinin sözlərinə görə, Azərbaycanda at ətinin satışına qadağa yoxdur: “Əgər at əti yoxlanılarsa, sağlam heyvanın əti olduğu təsdiq olunarsa və öz adı altında satılarsa, buna heç bir problem yoxdur”.
Y.Xanvəli deyir ki, bu günə qədər Dövlət Baytarlıq Xidmətinə at əti satmaq istəyən kimsə həmin ətin müayinə olunması üçün müraciət etməyib: “Sahibkar atı varsa və kəsib satmaq istəyirsə, bu halda Baytarlıq Xidmətinə müraciət etməlidir. Xidmət əməkdaşları gəlib atdan nümunələr götürməlidirlər. At sağlamdırsa, bu halda əti öz adı altında satışa çıxarıla bilər. Yəni bazarda satılanda üzərində konkret olaraq ”At əti" sözləri yazılmalıdır. Atlarda insan həyatı üçün çox təhlükəli olan xəstəliklər - manqo, fatko deyilən viruslar var. Həmin viruslar at ətində qida kimi insan bədəninə düşdükdə ölüm baş verə bilər".
300 manat ödə, mənşəyi bilinməyən ətdən sat!
Sonda Y.Xanvəli mənşəyi bəlli olmayan ətlərin satışının təşkilinə görə nəzərdə tutulan qanuni tədbirlər haqda sualımıza belə cavab verdi: “At-eşşək, mənşəyi bilinməyən heyvanların ətinin satışına görə İnzibati Xətalar Məcəlləsi ilə cərimə nəzərdə tutulur. Bu cərimənin miqdarı 200-300 manatdır”.
