Azərbaycanın yeni hərbi doktrinası gündəmi dəyişir; Azərbaycanın öz hərbi qüdrətini durmadan artırması və prezident İlham Əliyevin son xəbərdarlıqları xarici medianın diqqətində; Londondakı analitik mərkəzin eksperti: “Bakı və Moskva anlaşsa, Ermənistan zorla sülhə məcbur ediləcək...”
Dağlıq Qarabağ probleminin həll olunmamış qalması sövq-təbii Azərbaycanı - ərazisinin 20% -i işğala məruz qalan ölkəni öz hərbi qüdrətini artırmaq zorunda qoyur. Prezident İlham Əliyevin bu xüsusda Nazirlər Kabinetinin son toplantısında söylədikləri təcavüzkar Ermənistana və onun havadarlarına xəbərdarlıq sayıla bilər. Bu, həm də onun anonsudur ki, müharibə hələ bitməyib, Bakı işğal rejimi ilə sonsuzadək barışmaq niyyətində deyil və işğalçı tərəf ərazilərin geri qaytarılması haqda ciddi düşünməlidir.
Prezidentin bu mövzuda fikirləri xarici medianın da diqqətinin çəkib. Məsələn, Rusiyada nəşr olunan nüfuzlu “Nezavisimaya Qazeta” yazır: “Azərbaycan öz hərbi potensialını artırmaq üçün əlavə tədbirlər görür. Bu il hərbi xərclər artırılacaq. Bu barədə prezident İlham Əliyev bəyan edib. Dövlət başçısı bildirib ki, ölkə müharibə vəziyyətindədir və böhrana, neftin qiymətinin düşməsinə baxmayaraq, ordu müasir silah-sursat və hərbi texnika ilə təmin edilir. Bakı hərbi qüdrətini artırmaqdan imtina etməyəcək. Cari ildə müdafiə və milli təhlükəsizliyə ünvanlı büdcə xərcləri ötən illə müqayisədə 167 milyon manat və ya 6.9% artıb və 2.9 milyard manat təşkil edəcək. Bu - təxminən 1.8 milyard dollardır”.
Nəşrin yazdığına görə, bu vəsaitlərin sanballı hissəsi yeni silahlar və hərbi texnikanın alınmasına sərf olunacaq: “Bu barədə İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinin toplantısında bildirdi.
”Bu gün Azərbaycan ordusu həm döyüş qabiliyyəti, həm də texniki təchizat baxımından dünyanın güclü orduları siyahısına daxildir" - Əliyev bildirdi. Prezident onu da dedi ki, Bakı yüksək dəqiqliyə və dağıdıcılığa malik ən müasir silahlara malikdir. “Onlarin bir hissəsi nümayiş etdirilib, digər hissəsi isə yox. Onlar lazım olan vaxtda və yerdə nümayiş etdiriləcək”".
Qəzet daha sonra İlham Əliyevin hakimiyyətə gəlişi ilə Azərbaycanın hərbi büdcəsinin artmağa başlamasına diqqət yönəldərək qeyd edir: “Nüfuzlu hərbi nəşrlərin statistik məlumatlarına görə, 2003-2007 və 2008-2012-ci illərdə Şərqi Avropa ölkələri tərəfindən hərbi təyinatlı məhsulların idxalı 21% artıb. Bu da əsasən Azərbaycanın hesabına baş verib. Azərbaycan regionun yeganə ölkəsi olub ki, hərbi idxalı 155% artıraraq, dünya idxalçılarının siyahısında 48-ci yerdən 35-ci yerə qalxıb. Bakının hərbi texnika, ölümcül silahlar və reaktiv qurğular aldığı ilk beşlik ölkələr Rusiya, İsrail, Pakistan, Ukrayna və Türkiyədir. Bu yaxınlarda İsrail baş naziri Benyamin Netanyahunun Bakı səfəri zamanı bəyan edildi ki, Azərbaycan İsraildən 5 milyard dollar həcmində silah alıb. Rusiya ilə öncəki illər ərzində silah dövriyyəsi də təxminən eyni həcmdə olub. İsraillə Azərbaycan arşında imzalanan son kontraktlardan biri isə ”Dəmir günbəz" raketdən müdafiə sistemidir. Bunlarla yanaşı, ölkənin Hərbi Sənaye Nazirliyi də silahlı qüvvələri müasir hərb məhsullarla uğurla təmin edir. Bu yaxınlarda nazir Yavər Camalov jurnalistlərə bildirib ki, artıq “Zərbə” pilotsuz uçan aparatlar və kəşfiyyat-müşahidə aparatları uğurla sınaqdan çıxarılıb. Bu silahların istehsalı qurumun müəssisələrində qısa müddətdə təşkil edilib. Nazirin sözlərinə görə, yaxın zamanlarda onların kütləvi istehsalına başlanacaq".
Rusiya nəşri sonda rəsmi Bakının ölkənin müdafiə qabiliyyətini möhkəmlənməsi və öz hərbi potensialını artırmağa bunca böyük vəsaitlər ayırmasını həll olunmamış Dağlıq Qarabağ konflikti ilə əlaqələndirib.
“Ekspertlərə görə, bu problem öz həllini tapmayınca, Azərbaycan öz silahlı qüvvələrini gücləndirmək zorunda qalacaq və əgər sülh danışıqları gözlənilən nəticələri verməzsə, Bakı işğal altındakı əraziləri hərbi yolla azad eləmək hüququnu özündə saxlayır”, - deyə nəşr əlavə edib.
***
Danışıqlar səmərə verməzsə, yeni müharibənin mümkünlüyü məsələsi analitik mərkəzlərdə də ciddi təhlil mövzusudur. Londondakı “Janes İntelligence” analitik mərkəzinin müdafiə və təhlükəsizlik məsələləri üzrə aparıcı eksperti Lilit Gevorqyan bu xüsusda hərbi əməliyyatların bərpasını yüksək ehtimallı hesab edir.
“Əgər Moskva və Bakı razılığa gəlsə, erməni ictimaiyyəti isə bu anlaşmaya qarşı olsa, o zaman mümkündür ki, Qarabağ münaqişəsinin həlli məcburi qaydada olsun - yəni sürətli və daha qanlı hücum hesabına reallaşsın. Əlbəttə ki, Bakı bunu Moskvanın rüsxəti ilə edəcək. Bu isə problemin paket həll tərəfdarı olan ermənilər üçün əsas olacaq ki, cəmiyyəti inandırsınlar ki, Ermənistan ”DQR"i hazırkı sərhədlər daxilində saxlamaq iqtidarında deyil", - deyə erməni ekspert 1 in.am saytına müsahibəsində qeyd edib.
Onun sözlərinə görə, Dağlıq Qarabağ nizamlanmasında erməni tərəfi yeni baxışa, azad seçkilər nəticəsində formalaşan və Rusiyaya müqavimət göstərə biləcək hakimiyyətə ehtiyac duyur. “Əfsus ki, 2017-ci ildə Ermənistanın müstəqil dövlət olaraq səlahiyyətləri zəifləməkdə davam edəcək. Rusiyanın ona təsirləri isə artacaq. Ermənistan iqtisadi və milli təhlükəsizlik baxımından daha həssas olacaq” - Gevorkyan əlavə edib.
Məsələ də ondadır ki, işğalçı Ermənistan ildən-ilə Qarabağla bağlı söz sahibliyini bir az daha itirir. Bu isə o anlama gəlir ki, əgər doğrudan da Bakı və Moskva öz aralarında anlaşsa, Ermənistan zorla sülhə məcbur ediləcək. Bu - iki yolla mümkündür: ya dinc yol seçiləcək, ya da Rusiya müqavimət göstərəcəyi təqdirdə işğalçını cəzalandırmaq üçün Bakıya mane olmayacaq.
