Sumqayıtda da bir qrup müxalifətçi və radikal dinçi  həbs olundu; Deputat Qüdrət  Həsənquliyev “hadisələr hələ bitməyib” deyir...

Türkiyə və İsrailin Azərbaycandakı səfirliklərinin ardından İran İslam Respublikasının rəsmiləri də iyulun 3 və 10-da Gəncədə baş verən hadisələri pisləyən açıqlama verib.

“İran İslam Respublikası zorakılığı həmişə pisləyir, biz bu hərəkəti qınayırıq və ümid edirik ki, onun səhhəti tezliklə yaxşılaşacaq”. APA-nın Tehran bürosunun məlumatına görə, bunu İran Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Bəhram Qasimi iyulun 16-da keçirdiyi mətbuat konfransında Gəncə icra başçısına qarşı terror edən şəxsin İranda yetişdirilməsi ilə bağlı xəbərlərə münasibət bildirərkən deyib.

“Ümid edirik ki, dünyada, xüsusən də qonşu ölkələrdə belə hadisələrin baş verəcəyini müşahidə etməyəcəyik. Biz qonşu ölkələrin sülh və sabitlik şəraitində inkişaf etməsində maraqlıyıq. Düşünürük ki, qonşu ölkələrin sabitliyi bütün regionun sabitliyidir. Bu hadisəni pisləyirik və bildiririk ki, son həftələr ərzində İran İslam Respublikası əleyhinə müəyyən mərkəzlər tərəfindən hesablanmış, konkret psixoloji müharibə başladılıb. Hazırlıq işləri görərək, yalan xəbərlər quraraq İslam Respublikası əleyhinə müxtəlif ittihamlar irəli sürürlər. Dostlarımızdan istəyimiz budur ki, İranın düşmənlərinin psixoloji müharibəsinə diqqət yetirsinlər və ayıq olsunlar”, - deyə o vurğulayıb.

Yada salaq ki, iyulun 3-də Azərbaycanın 2-ci ən böyük şəhərində icra başçısı Elmar Vəliyevə qarşı sui-qəsd gerşəkləşdirilib. Odlu silahla başçıya hücum edən Rusiya vətəndaşı Yunis Səfərov ona və mühafizəçisi Qasım Aşbazova atış açıb. Başçı və mühafizəçisi ağır yaralanıblar, həkimlər onların həyatlarını xilas edə biliblər. Yunis Səfərov hadisə yerindən qaçmayıb, polisin əlinə keçib. Onun Qum şəhərində dini təhsil aldığı və Suriyada döyüşlərdə iştirak etdiyi də məlum olub...

İyulun 13-də isə sosial şəbəkələrdə Elmar Vəliyevin xəstəxana palatasında çəkilmiş fotosu yayılıb. Fotoda başçının üzündə ölçüsü böyük olmayan xəsarət izləri görünür. Yayılan məlumatlarda başçının sağlıq durumunun normal olduğu da vurğulanır. Elmar Vəliyevin mühafizəçisinin də həyatına hər hansı bir təhlükə olmadığı haqda məlumatlar var.

Bu arada iyulun 10-da Gəncədə ictimai asayişi pozmağa cəhd göstərərək xidməti vəzifələrini yetirən polis əməkdaşına küt və kəsici-deşici alətlərlə hücum edərək qətlə yetirmiş Gəncə şəhər sakini, 1988-ci il təvəllüdlü Rəşad Məmmədəli oğlu Böyükkişiyevin də meyitinin fotoları yayılıb. Fotodan onun qan içərisində olduğu görünür. Daxili İşlər Nazirliyindən verilən məlumata görə, Şəmkir rayonu, Moranlı kəndi ərazisində saxlanılarkən hüquq-mühafizə orqanları əməkdaşlarına atəş açaraq silahlı müqavimət göstərmiş R.Böyükkişiyev əlində olan qumbaranı istifadə etməyə cəhd göstərərkən DİN-in Bakı şəhərindən getmiş xüsusi təyinatlı dəstəsi - “Aslanlar” tərəfindən məhv edilib.

Gəncə hadisələrini Azərbaycanın 3-cü böyük şəhəri olan Sumqayıta transfer etmək niyyətlərinin də qarşısı alınıb. Sumqayıt şəhərində hüquq-mühafizə orqanlarının qətiyyəti və peşəkarlıqla həyata keçirdiyi əməliyyat nəticəsində radikal dini qrupların və onlara dəstək verən radikal müxalifət tərəfdarlarının 18 əsas fəalı saxlanılıb. Həmin şəxslərin kimlikləri haqda müfəssəl məlumat yoxdur, radikal müxalifətçilərin kimlikləri də bilinmir.

Hüquq-mühafizə orqanlarından verilən məlumata görə, əsasən xaricdən idarə olunan fəallar Gəncədə baş vermiş hadisələri Sumqayıt şəhərində təkrarlamaq, iğtişaş və qarşıdurma yaratmaq yolu ilə şəhərdə ictimai-siyasi sabitliyi pozmağı planlayırmışlar. Onların fəaliyyəti barədə hüquq-mühafizə orqanlarına daxil olan məlumatlar əsaslı şəkildə təhlil edilib, müvafiq tədbirlər vasitəsilə radikalların əlaqələri təsbit olunub və planları tam aşkara çıxarılıb, məhz bundan sonra saxlama tədbirlərinin həyata keçirilməsi barədə qərar qəbul edilib. Əməliyyatın davam etdiyi bildirilsə də, hələlik ətraflı məlumat açıqlanmayıb.   Xatırladaq ki, hüquq-mühafizə orqanları rəhbərlərinin iştirakı ilə keçirilən müşavirədə prezident İlham Əliyev bu hadisələrlə əlaqəsi olan hər bir kəsin məsuliyyətə cəlb olunacağı və ədalət məhkəməsi qarşısında cavab verəcəyi barədə xəbərdarlıq etmişdi.

***

Bu arada Elmar Vəliyevin həyatına sui-qəsd etmiş Yunis Səfərovun hərbi təlimlər keçmək və döyüşlərdə iştirak etmək üçün Suriyaya göndərmiş Tohid İbrahimbəyli haqda məlumatlar da yayılıb. Tohid İbrahimbəylinin  bu istiqamətdə İranda dini təhsil alan azərbaycanlı tələbələrə xüsusi diqqət yetirdiyi məlum olub.

APA-nın əldə etdiyi məlumata görə, T. İbrahimbəyli 2015-ci ilin sonu, 2016-cı ilin əvvəllərində Qum və Məşhəd şəhərlərində dini təhsil alan 14 nəfərin Suriya ərazisində İŞİD-lə mübarizə üçün azərbaycanlı tələbələrdən ibarət “Hüseyniyyun” (Hüseynçilər) adlı silahlı dəstə yaratmaq niyyətində olduğunu bildirib. T. İbrahimbəyli həmin 14 tələbəni əvvəlcə Qum şəhərində  İsgəndər Hüseynovun iş yerində (“Nur” Tərcümə Müəssisəsi) toplayıb, 1 gün gözlədikdən və təlimatlandırdıqdan sonra Suriyanın paytaxtı Dəməşq şəhəri yaxınlığında yerləşən hərbi hissəyə aparıb. Dəməşq şəhərində olarkən T.İbrahimbəyli onları təkcə İŞİD-lə mübarizəyə deyil, həm də Azərbaycanda silahlı münaqişəyə hazırlamaq niyyətində olduqlarını bildirib.

25 günlük təlimdən sonra onlar 4-5 nəfərlik qruplara ayrılıb, T.İbrahimbəyli bu qruplardan biri ilə Suriyanın Tedemor şəhərinə gedib. Həmin şəhərdə 20 gün qaldıqdan sonra T.İbrahimbəylinin olduğu qrup Məşhəd şəhərinə qayıdıb. Bir müddətdən sonra T.İbrahimbəylinin təklifi ilə hərbi təlim keçmək üçün həmin qrup yenidən Suriyaya gedib. Həmin tələbələrdən biri olan Elmir Zahidov 10 gündən sonra hərbi təlimdən imtina edərək Məşhəd şəhərinə geri qayıdıb. E.Zahidov həmin təlimdən imtina etdiyinə görə təhsil aldığı Xoi mədrəsəsinin rəhbərliyi tərəfindən sıxışdırılıb və T. İbrahimbəyli tərəfindən təhqir edilib. E.Zahidov 2018-ci ilin iyun ayında təhsilini yarımçıq qoyaraq Azərbaycana qayıdıb. Digər tələbələr isə Suriyada hərbi təlimdə iştirak ediblər.

Xatırladaq ki, bundan əvvəl APA-nın hüquq-mühafizə orqanlarından əldə etdiyi məlumata görə, mütəmadi olaraq Azərbaycan dövlətçiliyi əleyhinə radikal çağırışlar edən Tohid İbrahimbəyli hələ 2017-ci ilin yanvarında radikal təriqətçilərə məxsus “nur-az.com” internet saytı vasitəsilə Elmar Vəliyevin öldürülməsinə çağırış edib.  Yunis Səfərovla bağlı məlumatın araşdırılması zamanı məlum olub ki, bir sıra Azərbaycan vətəndaşları 2013-2016-cı illər ərzində Tohid İbrahimbəyli tərəfindən Qum şəhərində toplanaraq maddi maraq qarşılığında qanunsuz silahlı birləşmələrin tərkibində döyüşlərdə iştirak etmək üçün Suriya ərazisinə göndərilib. İstintaq zamanı Taleh Həsən oğlu Göyüşov və Tohid İbrahimbəylinin yaxın qohumları Həbib Əkbər oğlu İbrahimli, Pərviz Əlimusa oğlu Musayev, Elmir Savadxan oğlu Ziyadovun Yunis Səfərovla birgə Qum şəhərində Tohid İbrahimbəyli tərəfindən təşkil edilmiş gizli toplantıda və Suriya ərazisində qanunsuz silahlı birləşmələr tərkibində döyüşlərdə iştirak etdikləri müəyyən edilib. Həmçinin müəyyən olunub ki, Taleh Göyüşov bu ilin 10 iyul tarixində Gəncədə polis əməkdaşlarına soyuq silahla hücum edilməsi ilə müşayiət olunan qanunsuz aksiyanın fəal iştirakçısı olub.  Qeyd edilən şəxslər 14 iyul tarixində Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin əməkdaşları tərəfindən saxlanılıb və cinayət məsuliyyətinə cəlb olunublar.ğ

7 il əvvəl Gəncədə tutulan Tohid İbrahimbəyli ora tapança və qılıncla “qayıdıb”

Tohid İbrahimbəyli haqda bilinən odur ki,  2011-ci ildə İsrailin Azərbaycandakı səfirliyinin qarşısında keçirilən etiraz aksiyasında polis tərəfindən saxlanılıb. Həmin vaxt məhkəmənin qərarı ilə 7 sutka həbs verilib. Onun həmin ilin iyulunda Gəncə şəhərində saxlanıldığı haqda da bilgilər var. Bildirilir ki, o zaman Tohid İbrahimbəyli Gəncə şəhər Nizami rayon Polis Şöbəsinə aparılıb və Gəncə şəhər Nizami rayon Məhkəməsi barəsində 5 günlük həbs-qətimkanı tədbiri seçilib. Hələ o zaman Tohid İbrahimbəyliyə çevrilişə cəhd ittihamı irəli sürüləcəkmiş, lakin son anda qərar verilməyib. 5 günlük cəza müddəti başa çatandan sonra isə onu Gəncədən çıxarıblar.

Lənkəranda anadan olmuş Tohid İbrahimbəylinin atası Alim İbrahimovun ötən əsrin 90-cı illərindən İrana köçərək orada dini mərkəzlərdə dərs deməsi xəbəri də var. Tohid İbrahimbəylinin də 2011-ci ildən İrana köçərək orada məskunlaşdığı deyilir. Belə ehtimallar var ki, onun Gəncədə baş verən olaylara koordinatorluq etməsi həm də köhnə, əsasən şəxsi zəmində yaranan narazılıqdan doğur. Əlbəttə ki, onun belə qərarları təkbaşına verməsi inandırıcı deyil və kənar təsirlərin altında Gəncə olaylarına qol qoymasını da istisna etmək olmaz.

***

Deputat Qüdrət Həsənquliyev baş vermiş hadisələrlə bağlı müsahibəsində “hadisələr hələ bitməyib” fikrini işlədib, “payızda daha böyük təxribatlara cəhd olacaq” deyib. Deputatın bu fikirlərini diqqətdən kənar qoymaq olmaz və xoşagəlməz olayların önlənməsi üçün addımlar atılmalıdır.