ABŞ-lı alimləri ispanaq bitkisinin yarpaqlarındakı damarları çalışan insan ürəyi əzələsini yaratmaqda istifadə etmənin yolunu kəşf edib.
Kəşf zərər görən orqanların bərpası mövzusunda cığır aça bilər.
Məşhur cizgi filmi qəhrəmanı Temel Reisin ispanaq yeyərək əzələlərini şişirməsi bu baxımdan gerçək oldu. Ancaq ispanaq bu dəfə qol əzələsini deyil, ürək əzələsinin yenidən meydana gəlməsinə kömək edəcək. ABŞ-ın Massachusetts əyalətindəki Worcester Politeknik İnstitutundan (WPI) araşdırmaçılar, ispanaq yarpağını çalışan bir insan ürəyi toxumasına çevirməyi bacardı. Bu biyomedikal mühəndislik sahəsindəki ən çətin problemlərdən biri olan zərər görən toxuma və orqanları bərpa etmək və yenidən meydana gətirməyə yardım edə bilər. Əgər işin doğruluğu dəlillər tapsa elm insanları ispanağı infarkt keçirən insanların ürəyində sağlam əzələlər yaratmaq üçün istifadə edə biləcək. 3 Ölçülü yazıçılar daxil mövcud biyomedikal texnologiya kılcal damar şəbəkələrini süni olaraq çıxarmağı bacara bilmir. İşdə iştirak edən elm insanlarından Joshua Gershlak ispanaq yarpağındakı damar skeletinin toxumaların böyüməsi üçün oksigen, qida maddələri və digər lazımlı molekulları göndərməsinin çox əhəmiyyətli olduğunu vurğuladı. Gershlak "Burada toxuma mühəndisliyindəki təməl məhdudlaşdırıcı faktor damarsal şəbəkənin əskikliyidir. Damar şəbəkəsi olmadan çox sayda toxuma ölümü yaşanar” deyib. Araşdırmaçılar əvvəl tək bir ispanaq yarpağını götürdü və yarpaqdakı damarların içinə bitki hüceyrələrini ortadan qaldırmaq üçün arıdıcı bir maye yeritdi. Beləcə yalnız damar şəbəkə əldə edildi. Ardından ispanaq yarpağının damar şəbəkəsinə insandakı qan hüceyrələrinin ölçüsündə olan 5 mm-dən kiçik plastik parçaları və mayelər göndərildi. Son mərhələdə də ispanaq damarlarına insan hüceyrəsi əkildi. Nəticədə insandakı ürək əzələsini təqlid edən bir toxuma əldə edilmiş oldu. Ancaq araşdırmaçılar hələ görüləsi çox iş olduğuna diqqət çəkərək kəşfin insanlarda test edilməsinin illər ala biləcəyini vurguladı. WPIdan biyomedikal mühəndisliyi professoru Glenn Gaudette, "Hələ çox işimiz var, ancaq bu günə qədər etdiyimiz işlər içində bu çox ümid verici oldu. Əkinçilərin minlərlə ildir yığdığı bitkilər toxuma mühəndisliyində istifadə edilmək üzrə bir sıra problemi həll edə bilər” deyib.
