Tahir Kərimli “Atalar və Oğullar” layihəsində: “44 yaşımda özümə ölüm ARZULADIM”
Modern.az saytının “Atalar və oğullar” layihəsində tanınmış ziyalılar - elm, mədəniyyət, incəsənət, idman, ədəbiyyat xadimləri, eləcə də, ictimai, siyasi simalar onları böyüdüb, boya-başa çatdıran atalarının həyat hekayətəni danışırlar. Bir növ, atalarının keçdiyi ömür yolunu xarakterizə edirlər. Təkcə yazının deyil, həm də fotoların diliylə... Layihəmizin növbəti qonağı “Vəhdət” partiyasının sədri, deputat Tahir Kərimlidir. O, məşhur qaçaq Zahidin sonbeşik övladı olan atası Zahid ağa Kərimlidən danışacaq. Sizi Tahir Kərimli və onun atalı söhbətləri ilə baş-başa buraxırıq: -Atam Zahid ağa Azərbaycan Milli Ensiklopediyasına adı düşən məşhur qaçaq Zahidin doğmaca oğludur. Atamı erkən, 12 yaşımda itirmişəm. Amma ondan bir çox nümunəvi xarakter, xüsusiyyətləri öyrəndim və onlar indiyə qədər də məni müşayiət edir. Atam çox iradəli, güclü insan idi. Elə fiziki baxımdan da güclü olub. Hətta uşaq olarkən, məşhur pəhləvanlardan biri, səhv etmirəmsə, İbrahim pəhləvan onu Şamaxıdan Bakıya gətirib. Haradasa, 14 yaşına qədər Bakıda sirkdə çalışıb. Amma sonradan oradan uzaqlaşıb. O, böyük xarakter sahibi, intellekt yiyəsi idi. Rəhmətə gedəndə 12 yaşım var idi, evim də böyük oğlu idim. Atamın kitabxanası, həm də çox böyük kitabxanası bir növ, mənə əmanət qaldı. Görürdüm ki, aqronom olmaqla yanaşı, az qala, bütün sahələrə aid kitabları oxuyub. Məni də o kitabxana yetişdirdi... “Atam yenicə rəhmətə getmişdi...” -Atam yenicə rəhmətə getmişdi. Bu bizim güzəranımıza da təsirsiz ötüşmədi. Vəziyyətimizi nisbətən yaxşılaşdırmaq üçün bir inək aldıq. Ona da ot lazım idi. Bir yoldaşımla otun yaxşı olduğu əraziyə gedib, yığmaq istədik. Çəpərdən içəriyə adlamışdıq ki, bir də gördük nəhəng bir adam gəlib bizi yaxaladı. Yəqin, o əraziyə nəzarət edən adam idi. Atamızı, kimlərdən olduğumuzu xəbər aldı. Babamın adını verdim, dedim, Məşədi Məhəmmədin nəvəsiyəm. Yoldaşım da dedi ki, Seyidin oğludu. Onu buraxıb məni saxladı. İndi yoldaşım kəndə tərəf gedib xəbər aparmaq istəyir ki, Tahiri saxladılar, cəzalandıracaqlar. Özüm də elə düşünürdüm. Amma o nəhəng adamın yanında çəpəri adlayıb, oradan uzaqlaşmaq mümkün deyildi ki... Bir də gördüm, həmin adam özü bir xeyli ot yığdı, dinib-danışmadan özü ot bağlamasını kürəyinə atıb, düz bizim evə gətirdi. Dedi, “bala, o vaxt biz MTS-də traktorçu işləyirdik. Sənin atan istənilən kolxoz sədrinə deyirdi ki, mənim traktorçum gəlib, ən bərk torpağı şumlayacaq, amma sən onun pulunu kəsmə. Yüzə yaxın tarktorçu idik, atan hamıya bu cür yardım edirdi. Amma o, rəhmətə gedəndən sonra çətin vəziyyətə düşdük. Onun bir sözüylə alacağımız əmək haqqınıın heç yarısını da ala bilmədik”. O zaman 13-14 yaşım olardı. Bu hadisə heç vaxt mənim yadımdan çıxmır. Atam o məqamda da bizə yardımçı olmuşdu. Onunla bağlı olan xatirə bizim əlimizdən tutmuşdu. “44 yaşın xəcaləti” “Atamın qonaqları” -Atam rayonun baş aqronomu idi. Onunla bağlı o qədər xatirələr var ki, yazdıqca qurtarmaz. Uşaq idim, bizə atamın Rusiyadan, Ukraynadan qonaqları gəlirdi. Çoxu əkin sahələrinə təyyarə ilə dən, gübrə səpən təyyarəçilər idilər. Bizdə yeyərdilər, içərdilər, mahnı oxuyardılar. Daha sonra atam onları üstüaçıq “QAZ-51” maşınında ata yurdu Şamaxıya aparardı. Mən də aralarında olardım. Şamaxı yolunda malakanlar yaşayırdı. Malakan qızları rus qonaqlara gül-çiçək atardılar, eyni dildə danışardılar... Maraqlı günlər, maraqlı xatirələr idi... Atamın dostlarından biri Bakıda gəmiçilik zavodunda yüksək vəzifədə çalışan Lukov soyadlı şəxs idi. Atam rəhmətə gedəndən sonra Lukov bizim kəndə gəlmişdi. Vəfatından xəbəri yox idi, odur ki, insanlardan atamı soruşdu. Mən qabağa çıxıb rusca dedim ki, atam ölüb. Heç vaxt yadımdan çıxmaz, o, öz başını dəfələrlə taxta darvazaya çırpdı. Çox pis olmuşdu... Təəssüflənirdi ki, elə gözəl insan niyə erkən öldü?! “Atamın insanları” məni toyumda da tək buraxmadı. Bunu deməyim bəlkə də, yaxşı deyil, amma daha qocalmışam, oxucular məni anlayar. Toyuma 300 adamı dəvət etmişdik, amma 800-dən çox adam gəldi. Hamısı da atama hörmət saxlayan adamlar... Dedilər, ilk övladının toyudur, gedək, iştirak edək... Əslində, o 800 adam yenə də, atamın işığına yığışmışdılar... -Atam öləndən sonra anam, babam əllərindən gələni edirdilər, çox əziyyət çəkirdilər. Bizə deyirdilər ki, ancaq oxuyun! Düzdür, biz də bir işin qulpundan yapışmışdıq. Ev, həyət-baca işlərini görürdük, heyvan almışdıq, onları saxlamağa kömək edirdim. Evin üçüncü uşağı, böyük oğlu idim. Qardaşlarıma nümunə olmalı idim. Dərslərimdən “dörd” alımırdım ki, qardaşlarım görər, dərslərdən soyuyar. Siqaret çəkmirdim ki, görərlər, çəkərlər. Onlara pis nümunə olmaq istəmirdim, heç zaman. Anam da həmişə bizə deyirdi ki, siz ancaq oxuyun. Həyat ağır keçirdi. Atamdan sonra biz çox çətinliklər yaşadıq. Təsəvvür edin ki, atam öləndən sonra mən hər dəfə onu yuxuda görürdüm. Həmişə də ağ paltarda. Elə bilirdim ki, indi dirilib gələcək. Böyük həyətimizin meyvəsini - tutunu, alçasını bazarda satırdıq, dolanırdıq. Ana babam, Allah ona rəhmət eləsin, bizə çox yardım etdi. Mən o kişidən zəhmətsevərliyi öyrəndim. Yeznəmin atası atamın adına-şanına hörmət əlaməti olaraq, hər il bizə taxıl yollardı. Kolxoz sədri anbarın qapısını açanda ilk bizə taxıl satardı, sonra camaata. Atam adını bizim maddi yaşantılarımız üçün xeyriyyəçi kimi qoyub getmişdi. “Bir də nişanlı vaxtı...” -Nişanlı vaxtı çox ciddi maddi sıxıntılarım oldu. Heç bilmirdim ki, nə edim. Özümü də sındırmaq istəmirdim. Fikrət adlı yaxın dostum var, bu gün də onunla çox simsarıq. Allah canını sağ etsin. Bişinti sexi var idi, bir gün məni ora dəvət etdi. Elə bildim, məni də dəvət edib ki, bişmişlərdən bir az bizim evə yollatsın. Sən demə, məqsədi başqa imiş. Bir də gördüm, illərlə yığdığı pulların hamısını mənə uzatdı. Halbuki, o pulların cüzi hissəsi mənə bəs edirdi. Amma and–aman etdi, mən götürdüm. Məndən cəmi 2 yaş böyükdü Fikrət. Özü yalnız texnikum bitirib. Amma mən bu gün də onu özümə böyük qardaş sayıram. “Atama müraciət” Bunu demək mənə ağırdı. Amma deyim, o vaxt bizim ev kənddəki evlərdən böyük idi. Bu mənim ağırıma gedirdi. Deyirdim ki, necə olur, bütün evlərdən bu ev böyükdü? Hansı səbəbdən belə olub?! Oxuduğum kitablar məndə haqqa, hallalığa qarşı ifrat sevgi formalaşdırmışdı. İndi təbii ki, çox evlər bizim evdən böyükdü, o vaxt üçün deyirəm. Amma sonradan öz-özümə dedim ki, ata, məni bağışla ki, o vaxt belə düşünmüşəm. Nə yaxşı ki, sən bu evi tikib, bizim üçün qoydun. Biz üç qardaş ora üç gəlin gətirdik. Ailəmiz bütövləşdi, qazancmız anamızda oldu. Yoxsa, biz üç qardaş öz maaşımızla çətin ki, nəsə edə biləydik, ev olaydıq. Ata, sən sağ ol ki, bizi gələcəkdə üzləşə biləcəyimiz xəcalətdən qurtardın. Ruhun şad olsun!”. 
“Atamın kitabxanası”
“Himayəçi ruhlar”
-Atamdan qorxmazlıq, ana babamdan zəhmətsevərlik öyrəndim. Onların hər ikisinin, xüsusən, atamın ölmüş adı belə, bizim himayəçimiz oldu. Yadıma gəlir, ailə qurduğum xanım üçün elçiliyə gedəndə də bu ad mənim əlimdən tutdu. Qohum olduğum ailə hörmətli, adlı-sanlı ailə idi, qayınatam kolxoz sədri vəzifəsində çalışırdı. Amma atamın ölmüş adı onun üçün çox dirilərdən üstün gəldi. Bu ad hər zaman bizimlə oldu. Bu ad onun xeyirxahlıq etdiyi hər bir insanın qəlbində yaşadı. Xatırlayıram, biz - onun övladları, xalam uşaqları, qohum-qonşu ilə evə gələndə, birinci çıxarıb onlara xeyli pul verərdi. Sonra biz uşaqlarına az pul bağışlardı. Umud adlı qoca kişi var idi, kimsəsiz və əlacsız... Atam onu gətirib evində saxladı, harasa gedəndə çox əziyyət çəkməsin deyə, ona motosiklet aldı. Atamdan bizə bu alturizm keçdi - yəni, özünü başqaları naminə fəda etmək. Bu səbəbdən də, qardaşlarım evdən gizlin Qarabağa-döyüşlərə yollandılar. Özüm neçə dəfə ölümü gözə aldım... Atamın bizə qoyduğu əmanətlər idi, bunlar...
-Atam çox erkən, 44 yaşda dünyasını dəyişdi. Mənimsə, bugün-sabah 61 yaşım olacaq. Ağsuda, Şamaxıda özümün və ailəmin evlərində, elə Bakıda yaşadığım mənzildə atamın fotoları var. Mən o şəkillərdə atamın gözlərinin içinə baxa bilmirəm. Xəcalətlənirəm. 44 yaşım tamam olanda özümə ölüm arzuladım ki, atamın yaşından artıq yaşayıram.
“Atamın adamları”
-Tək o deyildi ki... Atamın adının, xatirəsinin birləşdirdiyi insanlar- atamın dost-tanışı çox idi. Bütün kənddə, bütün rayonda bu insanların sayı bilinməzdi. Atam rəhmətə gedəndə başsağlığına gələn insan seli bitib-tükənmək bilmirdi. Mən evimizin pilləkənində oturub, maddım-maddım bu insan selinə baxırdım. Nə baş verdiyini bəlkə də, tam dərk etmirdim. Nurəddin adlı bir kişi var idi. Uzaqdan ancaq mənə baxıb ağlayırdı. Axırda ürəyi dözmədi, dedi, uşaqları buradan, camaatın içindən aparın...
“Atamdan sonra...”
