Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Tibbi-Sosial Ekspertiza və Reabilitasiya Agentliyinin İdarə Heyətinin sədr müavini, tibb elmləri doktoru, hüquq elmləri doktoru, məhkəmə təbabəti üzrə professor Vüqar Qurban oğlu Məmmədov ÜST-nin Avropa Regional Bürosunun (Ümumdünya Səhiyyə Assosiasiyası; World Health Organization) “Əlillik və sağlamlıq” (Disability and Health) Texniki Məsləhət Şurasının həmsədri təyin edilmişdir.

ÜST-nin Avropa Regional Bürosunda əlillik və sağlamlıq məsələləri üzrə Texniki Məsləhət Şurası (TMŞ) ilk dəfə olaraq yaradılır. Bu ekspert qrupunun əsas vəzifəsi əlilliyi olan insanların maraqlarını nəzərə alan milli səhiyyə sistemlərinin inkişaf etdirilməsi üçün Avropa Regionunda ÜST-nin fəaliyyəti üçün əsasın yaradılması olacaqdır. Qərbi və Şərqi Avropa, Mərkəzi Asiya və İsrail ölkələri də daxil olmaqla, regionda ÜST-yə üzv dövlətlərin sayı 53-dür. Yeni ekspert qrupu 13 noyabr 2024-cü il tarixində keçirilən texniki iclasda rəsmi olaraq yaradılmış və müvafiq beynəlxalq və milli qurumlarla məsləhətləşmələrdən sonra ötən ilin dekabrında fəaliyyətə başlamışdır. 

Şura ÜST-nin Avropa Regional Komitəsinin 2022-ci ildə keçirilən 72-ci sessiyasında yekdilliklə qəbul edilmiş “Əlilliyi olan insanlar üçün ən yüksək sağlamlıq səviyyəsinə nail olmaq üçün 2022-2030 illər üzrə ÜST-nin Avropa Fəaliyyət Çərçivəsi”-nin həyata keçirilməsi məsələlərinə dair ÜST-nin Avropa Regional Direktoru ilə konkret məsləhətləşmələr aparacaqdır.

Bu yeni məsləhət qrupunun yaradılması bütün regionda əlilliyi olan insanların sağlamlığının və hüquqlarının inkişaf etdirilməsi üzrə işimizdə mühüm mərhələni qeyd edir və əslində, konkret irəliləyiş əldə etməyin vaxtı çoxdan gəlib. TMŞ-nin kollektiv biliyi və təcrübəsi hökumətlərin, əlilliyi təmsil edən təşkilatların və digər maraqlı tərəflərin əlilliyi əhatə edən səhiyyə sistemlərini gücləndirmək üçün birlikdə həyata keçirə biləcəkləri strategiyalar və tədbirlər üçün təkliflərin hazırlanmasında əvəzsiz olacaqdır.” (Şirin Kiani, Proqram Meneceri, Əlillik, Reabilitasiya və Yardımçı Texnologiyalar, ÜST/Avropa).

TAG-a Avropa regionunun 23 ölkəsindən növbəti 2 il ərzində Şurada fəaliyyət göstərəcək ekspertlər daxildir. Onlar əlillik və sağlamlıqla bağlı statistikadan, inklüziv siyasətlərdən və hüquqların qorunmasından əlilliklə bağlı həyat təcrübəsindən, abilitasiya/reabilitasiya və sosial inteqrasiya ilə bağlı yaşanmış təcrübələrə qədər geniş spektrli fənləri təmsil edir.

TMŞ üzvləri alim və tədqiqatçı kimi öz fərdi qabiliyyətləri çərçivəsində xidmət edir, həmçinin səhiyyə orqanlarından, milli ictimai səhiyyə institutlarından və vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarından təcrübəni gətirirlər. Şuranın iki həmsədrindən biri təyin olunduqdan sonra professor Vüqar Məmmədov ÜST-ə verdiyi müsahibəsində qeyd edib ki, “Bölgəmizdə bir çox əlilliyi olan insanların tibbi xidmət və səhiyyə sahəsində qarşılanmamış ehtiyacları var, ona görə də bu problemin həlli üçün daha geniş siyasət və fəaliyyətə ehtiyac var. TMŞ ən effektiv, innovativ və elmi sübuta əsaslanan yanaşmalar üzrə ÜST-ə məsləhət verməklə, Əlillərin Hüquqları haqqında Konvensiyada qeyd olunduğu kimi, əlilliyi olan insanlar üçün ən yüksək sağlamlıq səviyyəsinə nail olmağı məqsəd qoymuşdur.

Ətraflı

Ad - 00:25

TMŞ-nin mandatı ÜST/Avropa-ya əlilliyi olan insanların sağlamlığının möhkəmləndirilməsinə təsirli və innovativ yanaşmalar və bunların 53 ölkədə səhiyyə sistemlərində əlillik siyasətinin işlənib hazırlanması, həyata keçirilməsi və qiymətləndirilməsində necə təkrarlana biləcəyi barədə təlimat verməkdən ibarətdir.

İşləri çərçivəsində, onlar səhiyyə orqanlarının səhiyyə xidmətlərinə çıxışını yaxşılaşdırmaq və əlilliyi olan insanların sağlamlığını yaxşılaşdırmaq üçün işlənməli olan proqramları, təşəbbüsləri və faktiki məlumatları qiymətləndirməyə kömək edəcəklər, müxtəlif ölkələrin ən yaxşı təcrübə ilə bağlı praktik təcrübələrini bölüşəcəklər və investisiya ilə bağlı tövsiyələr verəcəklər.

İxtisasca məhkəmə təbabəti üzrə ekspert olan V.Məmmədov həm tibb, həm də beynəlxalq hüquq üzrə elmlər doktorudur, o həm Azərbaycanda, həm də onun hüdudlarından kənarda tibb və hüquq məsələləri üzrə mütəxəssis kimi tanınır. Prof. Məmmədov dünyanın 54 ölkəsində məhkəmə təbabəti, tibbi hüquq, insan hüquqları, bioetika mövzularında mühazirələr oxumuş, seminarlar keçirmiş, Azərbaycan, Rusiya, Türkiyə, ABŞ, Çin, Böyük Britaniya, Pakistan, İran, İndoneziya, Qazaxıstan, Ukrayna və Litva kimi ölkələrinin 18 universitetində dəvət olunmuş professorudur, 360 elmi əsərin, monoqrafiyaların və dərsliklərin müəllifidir. 

2016-cı ildən Dünya Tibbi Hüquq Assosiasiyasının (DTHA) idarə edicilərindən biri olub, 2016-cı ildə Assosiasiyanın Xəzinədarı, 2018-ci ildə birinci vitse-prezidenti olmuş, 2024-cü ildə isə DTHA-nın Baş katibi seçilmişdir. O, tibbi hüquq üzrə dörd dünya konqresinin - 23-cü (Bakı, 2017), 25-ci (Tokio, 2019), 27-ci (Vilnüs, 2023) və 29-cu (İstanbul, 2025) konfranslarının elmi proqramlarına rəhbərlik etmişdir. 

Professor Məmmədov YUNESKO-nun Bioetika kafedrasının Azərbaycan Bürosunun rəhbəri, İpək Yolu ölkələrinin məhkəmə ekspertiza Assosiasiyasının və Avropa tibbi hüquq assosiasiyasının vitse-prezidenti, Azərbaycan Tibb Universitetinin məhkəmə təbabəti kafedrasının professorudur. 2019-cu ildən Vüqar Məmmədov DTHA-nı Haaqa beynəlxalq cinayət Məhkəməsində (International Criminal Court, ICC) təmsil edib və 2022-ci ildə Baş Prokurorun Kərim Xan Ofisi tərəfindən məhkəmə təbabəti ekspertizası sahəsində 6 il müddətinə dəvətli professor qismində dəvət olunmuşdur.

Təyinat haqqında məlumat ÜST-nin veb saytında mövcuddur: https://www.who.int/europe/news/item/18-11-2024-who-europe-launches-first-ever-technical-advisory-group-on-disability-and-health

Lalə Cəfərova