Məlum olduğu kimi, Azərbaycanda hazırda qeydiyyatda olan 26 siyasi partiyadan 25-i (Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası istisna olmaqla) ötən günlərdə keçən il üzrə maliyyə hesabatını Mərkəzi Seçki Komissiyasına təqdim edib.

Amma maraqlıdır ki, ölkəmizdə fəaliyyət göstərən partiya sədrləri siyasi aktivliklərindən daha çox, zaman-zaman debatlarda əlbəyaxa davaları, emosiyalarını cilovlaya bilməyib həmkarına hücum etmələri, seçkilərdə özünəməxsus təbliğatları ilə gündəmə gəlirlər. Kimisi canlı efirdə həmkarına hücum etməsi ilə, kimisi opponentinə su butulkası atması ilə, kimisi də prezident seçkiləri ərəfəsində təbliğatını yataq otağında idman edərək aparması ilə yaddaşlarda qalıb.

Partiya rəhbərləri ilə bağlı ən diqqətçəkən məqamlardan biri də onların heç də hamısının siyasi elmlər üzrə ixtisaslaşmadığı ilə bağlıdır. Belə ki, onların böyük əksəriyyəti ixtisasca ya hüquqşünas, ya tarixçi, ya həkim, ya da şərqşünasdır. Aralarında jurnalistikadan siyasətə atılanlar da var.

"AzerTaym.az" “Qafqazinfo”-nun dəfə siyasi partiya sədrlərinin ixtisasları və gündəmə gəldikləri hadisələrlə bağlı yazısını təqdim edir:

Canlı efirdə debat zamanı politoloq Tofiq Abbasovla əlbəyaxa davası və metroda gənclərin ona yer verməməsi xəbəri ilə yadda qalan Azərbaycan Xalq Partiyasının sədri Pənah Hüseyn Bakı Dövlət Universitetinin Tarix fakültəsini bitirib. O, III çağırış Milli Məclisin deputatı olub, 1993-cü ildə isə Baş nazir vəzifəsində çalışıb.

Son günlərdə adı 1992-ci ildə erməni deputatlarla gizli danışıqlar aparmaqda hallandırılan Müsavat Partiyasının başqanı İsa Qəmbər də BDU-nun Tarix fakültəsini bitirib. Keçmiş müdafiə naziri Rəhim Qazıyevin sözlərinə görə, Azərbaycan parlamentinin sabiq sədri olan İsa Qəmbər bir qrup erməni deputatın Azərbaycan və Ermənistan arasındakı münaqişəni dinc yolla nizamlamaq məqsədli yazılı müraciətini parlament üzvləri və xalqdan gizlədib. Bu müraciət sonralar İ.Qəmbərin arxivindən çıxarılaraq Rəhim Qazıyevə ötürülüb. Xatırladaq ki, İsa Qəmbər 1992-2014-cü illərdə partiyaya başqanlıq edib. Partiyanın 2014-cü ildə keçirilən qurultayında başqanlığa namizədliyini irəli sürməyib. Ötən il isə Partiyanın 11-ci qurultayında yenidən sədr seçilib. O, 2003, 2008 və 2013-cü illərdə prezidentliyə namizəd olub. 

“Gilas qalmaqalı” ilə yadda qalan Ana Vətən Partiyasının sədri Fəzail Ağamalı da hər iki həmkarı ilə eyni universiteti və ixtisası bitirib. Fəzail Ağamalı VI çağırış Milli Məclisin deputatı ikən mövsüm meyvələrinin bahalığından danışaraq yüksək əməkhaqqıya sahib olmasına baxmayaraq, gilas ala bilməməsindən şikayətlənmişdi. Bu isə sosial şəbəkələrdə geniş müzakirələrə səbəb olmuşdu. Onu da qeyd edək ki, 6 çağırış Milli Məclisin deputatı olan Fəzail Ağamalı ötən il keçirilən parlament seçkilərində ilk dəfə olaraq namizəd olmayıb. Lakin özü parlamentdə təmsil olunmasa da, əvəzində qızı Günay Ağamalı millət vəkili seçilib.

Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının sədri Sabir Rüstəmxanlı BDU-nun Filologiya fakültəsini bitirib. 6 çağırış deputatı olan Sabir Rüstəmxanlı da həmkarı Fəzail Ağamalı kimi ilk dəfə olaraq ötən il keçirilən parlament seçkilərində namizəd olmayıb, əvəzində həyat yoldaşı Tənzilə Rüstəmxanlı millət vəkili seçilib. Eks-deputatın yaddaqalan çıxışlarından biri parlamentdə verdiyi ironik təkliflə bağlıdır. O, 2022-ci ildə Milli Məclisin iclasında bildirib ki, Bakının icra başçılarına yaşıllıqları məhv etdiklərinə görə medal verilməlidir. Qeyd edək ki, Sabir Rüstəmxanlı 1991–1995-ci illərdə mətbuat və informasiya naziri olub. O, həmçinin 2003-cü ildə prezidentliyə namizədliyini verib. 

Müasir Müsavat Partiyasının sədri Hafiz Hacıyev isə Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetinin Zoomühəndislik fakültəsində təhsil alıb. Hacıyev də mətbuata verdiyi müsahibələrdə emosional çıxışları və 2013-cü ildə prezidentliyə namizədkən canlı debatda rəqibi Cəmil Həsənliyə su butulkası atması ilə yadda qalıb. O, həmçinin 2003 və 2008-ci illərdə də prezident seçkilərində iştirak edib. Hafiz Hacıyev həm də İmişlinin həbs olunan icra başçısı Vilyam Hacıyevin qohumudur. 

Ulu babasının erməni olması iddiası, qadın-kişi bərabərliyi məsələsinə etirazları, əsasən sərt nitqi ilə gündəmə gələn Azərbaycan Demokrat Partiyası sədri Sərdar Cəlaloğlu ixtisasca məhkəmə-tibb ekspertidir. O, Azərbaycan Tibb Universitetində təhsil alıb. Sərdar Cəlaloğlunun ən kəskin çıxışlarından biri də Qaçaq Nəbinin həyat yoldaşı Həcər xanımla və Qubadlı camaatı ilə bağlı olub. Belə ki, o, vaxtilə Həcər xanımın Azərbaycan qadınına nümunə göstərilməməsini təklif edib. Fikrini belə əsaslandıran Cəlaloğlu bildirib ki, Həcər xanım Qaçaq Nəbi öldükdən sonra bir neçə kişiyə ərə gedib və məhz qubadlılar da Həcər ruhlu olduqları üçün vaxtilə torpaqlarını atıb gəlmişdilər.

Onun ən çox tənqid olunan çıxışlarından biri də qadınların əsgər getməməsi ilə bağlı olub. Belə ki, o, müsahibələrindən birində bildirib ki, qadınlar kişilərlə bərabərhüquqludursa, onlar da əsgər getməlidir. Partiya sədri qadın-kişi bərabərliyinin Azərbaycanın milli-mənəvi dəyərlərinə zidd olduğunu düşünür. Qeyd edək ki, Sərdar Cəlaloğlu 2013 və 2018-ci illərdə prezidentliyə namizəd olub. 

Milli Dirçəliş Hərəkatı Partiyasının sədri Fərəc Quliyev Azərbaycan Tibb Universitetinin “Müalicə işi” fakültəsini bitirib. Onun barəsində yayılan ən qalmaqallı məlumat isə 2020-ci ildə keçirilən parlament seçkilərində opponenti Mehman Hüseynova rüşvət təklif edib namizədliyini geri götürməsini istəməsi ilə bağlıdır. F.Quliyev IV və V çağırış Milli Məclisin deputatı, 2013 və 2018-ci illərdə prezidentliyə namizəd olub.

Haqq Ədalət Partiyasının sədri Əli İnsanov da Tibb Universiteti məzunlarındandır. O, müalicə-profilaktika fakültəsini bitirib. Ə. İnsanov 2005-ci il oktyabrın 20-də Milli Məclisə seçkilər ərəfəsində hakimiyyəti zorla ələ keçirmə və kütləvi iğtişaşların təşkilinə hazırlıq kimi ittihamlarla həbs edilib.. Prezidentin əfv Sərəncamı ilə 14 il sonra, 2019-cu ilin martın 16-da azadlığa buraxılıb. O, 1993-2005-ci illərdə səhiyyə naziri, 1995-ci ildə isə I çağırış Milli Məclisin deputatı olub. Əli İnsanov həm də Azərbaycanın ilk dərman preparatı olan “İnsanovin”in və yerli təbii dərman bitkilərindən hazırlanmış “İnsanov bronxolitiki”nin müəllifidir. 

İdmanla seçki təşviqatı aparan prezidentliyə namizəd kimi yadda qalan Milli Cəbhə Partiyasının sədri, deputat Razi Nurullayev isə Azərbaycan Dillər Universitetinin ingilis-fransız dilləri pedaqoji fakültəsində təhsil alıb. 2024-cü il prezident seçkilərində təbliğat-təşviqat prosesində Razi Nurullayevin evində çəkiliş edərək çarpayıda idman lastikləri ilə ayaq hərəkətləri etməsi ictimaiyyətin tənqid hədəfi olmuşdu. Xatırladaq ki, Razi Nurullayev 2009-2015-ci ildə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədr müavini vəzifəsində çalışıb. Qeyd edək ki, Razi Nurullayev 2018-ci ildə də prezidentliyə namizəd olub. 

Zaman-zaman dini məsələlərlə bağlı sərt çıxışlar edən Böyük Quruluş Partiyasının rəhbəri, millət vəkili Fazil Mustafa BDU-nun Hüquq fakültəsini bitirib. 2023-cü ildə partiya sədrinə qarşı yaşadığı evin önündə sui-qəsd cəhdi olub və o, 2 güllə yarası alıb. Qeyd edək ki, Fazil Mustafa 2008 və 2024-cü illərdə prezidentliyə namizəd olub. 

Milli Məclis tarixində ilk həbs olunan deputat kimi yadda qalan Ümid Partiyası başqanı İqbal Ağazadə də BDU məzunlarındandır. O, Şərşünaslıq fakültəsini bitirib. İqbal Ağazadə 2003-cü ildə keçirilən prezident seçkilərindən sonra Azadlıq Meydanında baş verən qarşıdurma zamanı həbs edilib və 2005-ci ildə əfv sərəncamı ilə azadlığa çıxıb. O, Milli Məclisin II, III və IV çağırış deputatı seçilib. Partiya sədri eyni zamanda 2008 və 2013-cü illərdə prezidentliyə namizəd olub. İqbal Ağazadənin 2013-cü ildə keçirilən prezident seçkilərində debat zamanı studiyanı tərk etdikdə rəqibi Hafiz Hacıyevin ona “hara gedirsən?” sualına “ağıllı ol” deyə cavab verməsi onun geniş müzakirə olunan addımlarından olub.

Parlament seçkilərində həyat yoldaşı ilə birlikdə deputatlığa namizəd olan Ağ Partiya rəhbəri Tural Abbaslı isə vaxtilə fəaliyyət göstərən Müstəqil Azərbaycan Universitetinin Jurnalistika fakültəsini bitirib. Cütlüyün bu addımı xeyli müzakirələrə səbəb olub. Tural Abbaslı siyasi fəaliyyətinə Müsavat Partiyasında başlayıb və 2000–2016-cı illərdə burada gənclər təşkilatının sədr müavini, Səbail rayon təşkilatında sədr müavini, gənclər təşkilatının sədri, partiya divan heyətinin üzvü olub. Bundan başqa, partiya sədrinin 2019-cu ildə Azərbaycan Xalq Hərəkatının iclasında Milli Dövlətçilik Partiyasının sədri Nemət Pənahlının idarə heyəti üzvlüyündən çıxarılması məsələsinə görə sabiq daxili işlər naziri İsgəndər Həmidovla qalmaqalı olmuşdu. Hətta aralarındakı gərginliyə görə, İsgəndər Həmidovun Tural Abbaslıya əl qaldırmaq həddinə gəlməsi ilə bağlı görüntülər yayılmışdı. Qeyd edək ki, Tural Abbaslı 2018-ci ildə prezidentliyə namizədliyini öz təşəbbüsü ilə irəli sürüb, lakin müəyyən nöqsanlara yol verdiyi üçün onun namizədliyi qeydə alınmayıb.

Azadlıq hərəkatının simalarından olan Nemət Pənahlının isə təhsili haqqında məlumat yoxdur. Onun sədrlik etdiyi Azərbaycan Milli Dövlətçilik Partiyası 2023-cü ildə ləğv olunub. N.Pənahlı efirdə yoqa etməsi ilə yaddaşlarda qalıb. Onun canlı yayım zamanı başıüstə dayanması xeyli müzakirələrə səbəb olmuşdu. Qeyd edək ki, sabiq partiya sədri bir neçə dəfə müxtəlif səbəblərdən həbs olunub.